.:: (English version) Click HERE ::.

Thursday, September 10, 2009

Myths about blood donation

ေသြးလွဴတာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆအမွားေတြ အေတြးအမွားေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳဖူးၾကားဖူးခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာလည္း အေတြးမွား အျမင္မွားေတြ ဟိုတခ်ိန္တုန္းက ရိွခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီလို အယူအဆအမွား အျမင္အမွားေတြေၾကာင့္ ေသြးလွဴႏိုင္ရဲ႕သားနဲ႕ ေသြးမလွဴျဖစ္တဲ့လူေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ မြန္ျမတ္ျဖဴစင္လွတဲ့ လွဴဒါန္းမွဳတစ္ခုကို လူေတြက လုပ္ခ်င္ေပမယ့္ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြက တားဆီးထားသလဲ။

၁။ ေသြးလွဴၿပီးရင္ ၀ လာမယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးလွဴတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ တိုးလာၿပီး ၀ လာတာမ်ိဳး မရိွပါဘူး။ အသားအရည္ စိုေျပၿပီး အလွတိုးတာပဲ ရိွပါတယ္။ ေသြးလွဴထားတာေၾကာင့္ အားျပန္ျဖည္႕ဖို႕ဆိုၿပီး ပံုမွန္ စားေသာက္တာထက္ ပိုၿပီး စားဖို႕ေသာက္ဖို႕လည္း မလုိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္အတိုင္းပဲ စားေသာက္ေနထုိင္ပါ။ အဲဒီလိုဆို အရင္ကထက္ ပိုၿပီး ၀ လာစရာ မရိွပါဘူး။

၂။ ေသြးလွဴတာေၾကာင့္ ေရာဂါကူးမယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးေဖာက္ယူတဲ့ေနရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ အပ္ေတြ၊ ေသြးအိတ္ေတြ၊ ပစၥည္းကိရိယာေတြဟာ သန္႕ရွင္းပါတယ္။ ေသြးေဖာက္တဲ့အခါမွာ တစ္ခါသံုးအပ္ေတြကို သံုးထားပါတယ္။ ေသြးေဖာက္ေပးတဲ့ သူနာျပဳေတြကလည္း တစ္ခါသံုး လက္အိတ္ေတြကို အသံုးျပဳပါတယ္။ အစအဆံုး စနစ္တက် ရိွလွတဲ့အတြက္ ေသြးလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႕ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ဖုိ႕ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

၃။ ေသြးလွဴၿပီးရင္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္မယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးမလွဴခင္မွာတင္ ဆရာ၀န္က ေသြးလွဴရွင္ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို အရင္စစ္ေဆးေပးပါတယ္။ ေသြးလွဴဒါန္းဖို႕ သင့္ မသင့္ကို ဆံုးျဖတ္ေပးပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္မွ ေသြးေပးလွဴတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေသြးလွဴၿပီးရင္ေတာ့ ကုတင္ေပၚမွာ မိနစ္ အနည္းငယ္ေလာက္ေတာ့ အနားယူသင့္ပါတယ္။

၄။ ေသြးေဖာက္တဲ့အခါ အပ္ႀကီးႀကီးေၾကာင့္ နာမယ္။
တကယ္ေတာ့ နာတယ္ဆိုတာ အရမ္းနာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ နားေဖာက္တာေလာက္ သြားႏွဳတ္တာေလာက္ မနာပါဘူး။ ပုရြတ္ဆိတ္ ကိုက္ရင္ေတာင္ ဒီထက္ပိုနာပါတယ္။ တစ္ခုေလာက္ သတိရေစခ်င္တာက ေသြးလွဴဖို႕ အပ္ထိုးတဲ့အခ်ိန္ နာတဲ့ နာက်င္မွဳဒုကၡက ေသြးလိုေနတဲ့ လူနာရဲ႕ ေသြးမရရင္ ခံစားရမယ့္ နာက်င္မွဳဒုကၡနဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ရင္ ဘာမွ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာပါပဲ။

၅။ ေသြးလွဴရတာ အခ်ိန္ကုန္မယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးလွဴတာ အစအဆံုးက အလြန္ဆံုး တစ္နာရီ ပတ္၀န္းက်င္ပဲ ၾကာပါတယ္။ အဲဒီ တစ္နာရီမွာ လိုအပ္တဲ့ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြ ျဖည္႕ရတာေတြ၊ ေမးခြန္းေတြ ေျဖရတာေတြ၊ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမွဳ ခံယူရတာေတြက အခ်ိန္အမ်ားဆံုး ယူသြားပါတယ္။ ေသြးလွဴတဲ့အခ်ိန္က ၁၀မိနစ္ ပတ္၀န္းက်င္ပဲ ရိွပါတယ္။

၆။ ေသြးလွဴတဲ့အခါ ေသြးအမ်ားႀကီး ေဖာက္ယူခံရမယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးအမ်ားႀကီး ေဖာက္မယူပါဘူး။ ေသြးလွဴရွင္ရဲ႕ ကိုယ္အေလးခ်ိန္အေပၚ မူတည္ၿပီး ၄၀၀ မီလီလီတာကေန ၄၅၀ မီလီလီတာၾကားပဲ ယူပါတယ္။ အဲဒီထုတ္ယူလိုက္တဲ့ ေသြးပမာဏကို ခႏၶာကိုယ္က အခ်ိန္ပိုင္းအတြင္း ျပန္လည္ ျဖည္႕ဆည္းေပးပါတယ္။

၇။ ကၽြန္ေတာ္ ေသြးလွဴဖို႕ မလိုဘူး။ ေသြးလွဴရွင္ေတြက အမ်ားႀကီးပဲေလ။
တကယ္ေတာ့ လူနာေတြအတြက္ ေသြးလွဴရွင္ လိုေနပါတယ္။ ေသြးလွဴလို႕ရႏုိင္တဲ့ လူဦးေရ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းကပဲ ေသြးလွဴေနၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာဆို ဒီထက္နည္းပါတယ္။ ေသြးကို အစားထိုးဖို႕အရာ မေပၚေသးပါဘူး။ သက္ရိွလူသားဆီကပဲ ရႏိုင္တဲ့အတြက္ ေသြးလွဴရွင္ေတြ အမ်ားႀကီး လိုေနပါတယ္။

၈။ ေသြးဆိုတာ အၾကာႀကီး အထားခံတယ္။ တစ္ခါ လွဴၿပီးရင္ လံုေလာက္တယ္။
တကယ္ေတာ့ ေအးခဲထားတဲ့ ေသြးရည္ၾကည္ဟာ ၁ ႏွစ္တိတိ သိမ္းထားလို႕ရပါတယ္။ ေသြးနီဥကို သာမာန္ အေျခအေနမွာ ၄၂ ရက္တိတိ သိုေလွာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးဥမႊားကေတာ့ ၅ ရက္ပဲ အထားခံပါတယ္။ အဲဒီလို အထားခံေပမယ့္ လူနာေတြရဲ႕ ေသြးလိုအပ္ခ်က္က မ်ားလြန္းတဲ့အတြက္ လွဴထားတဲ့ေသြးေတြ ေသြးဘဏ္မွာ အဲဒီေလာက္ေတာင္ ၾကာၾကာမထားလိုက္ရပဲ လူနာေတြဆီကို ေသြးသြင္းကုသေပးလိုက္ရတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးဘဏ္မွာ ေသြးအိတ္တစ္ခုကို အၾကာႀကီး မျမင္ရပါဘူး။

၉။ ဘာသာတရားေၾကာင့္ ေသြးလွဴလို႕မရဘူး။
တကယ္ေတာ့ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာတရားတိုင္းလိုလို ကုသိုလ္ဒါနျပဳမွဳကို အားေပးခ်ီးေျမွာက္ထားပါတယ္။ ေသြးလွဴတယ္ဆိုတာ ထပ္ခါတလဲလဲ ျပဳလုပ္လုိ႕ရတဲ့ မြန္ျမတ္ျဖဳစင္ ဇီ၀တဒါန လွဴဒါန္းမွဳတစ္ခုပါ။

အခုေျပာသြားတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေသြးမလွဴျဖစ္ခဲ့တာပါဆိုရင္ ေနာက္ရက္ေတြက စၿပီး လူ႕အသက္ေတြကို ကယ္ဖို႕အတြက္ ဒီစာကို တစ္ခါေလာက္ အစအဆံုး ျပန္ဖတ္ေပးပါလုိ႕ ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္။

Wednesday, September 9, 2009

Blood facts in general

ေသြးကို အစားထိုးလို႕ရတဲ့အရာ မေပၚေသးပါဘူး။

ေသြးဟာ လူ႕ကိုယ္ခႏၶာအေလးခ်ိန္ရဲ႕ ခုနစ္ရာခိုင္ႏွဳန္းနီးပါး ရိွပါတယ္။

ေသြးဟာ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ အာဟာရဓါတ္ေတြကို သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။

ေသြးဟာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္နဲ႕ အညစ္အေၾကးဓါတ္မ်ားကို စြန္႕ထုတ္ဖ်က္ဆီးေစဖို႕အတြက္ အဆုတ္၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႕ အသည္းေတြဆီကို သယ္ေဆာင္ေပးသြားျပန္တယ္။

ေသြးဟာ ေရာဂါေတြကို တိုက္ထုတ္ေပးၿပီး ဒဏ္ရာေတြ အနာေတြ က်က္ေစဖို႕ ကူညီေပးေသးတယ္။

ေအ၊ဘီ၊ ေအဘီ၊ အို ဆိုၿပီးေတာ့ အဓိက ေသြးအမ်ိဳးအစားအုပ္စုႀကီး ေလးခုရိွပါတယ္။

ေသြးအမ်ိဳးအစားတုိင္းမွာ ေမ်ာက္ေသြးလို႕ေခၚတဲ့ RH အေပါင္း အႏုတ္ ဆုိတာလည္း ရိွျပန္ေသးတယ္။

ေသြးထဲမွာ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးဥမႊားနဲ႕ ေသြးရည္ၾကည္ဆိုၿပီး အဓိက ၄ မ်ိဳး ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနတယ္။

ေသြးျဖဴဥဟာ ေသြးဆဲလ္ထဲမွာ အႀကီးဆံုးပါပဲ။ ေရာဂါပိုးမႊားေတြကို တိုက္ထုတ္ဖို႕ တာ၀န္ယူေပးထားပါတယ္။ ေသြးျဖဴဥေတြရဲ႕ သက္တမ္းဟာ တုိလြန္းလွပါတယ္။ ရက္အနည္းငယ္ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ပတ္ေလာက္ပဲ သက္တမ္းရိွပါတယ္။ ေသြးစက္ေလးတစ္စက္မွာ ေသြးျဖဴဥဆဲလ္ေပါင္း ခုနစ္ေထာင္ကေန ႏွစ္ေသာင္းခြဲအထိ ရိွတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ထဲကို ၀င္လာတဲ့ ေရာဂါပိုးက ျပန္လည္ခုခံတယ္ဆိုရင္ ေသြးျဖဴဥဆဲလ္ အေရအတြက္ ဒီထက္မက မ်ားျပားလာတတ္ပါတယ္။

ေသြးနီဥဟာ ေသြးပမာဏရဲ႕ ၄၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းနီးပါး ရိွပါတယ္။ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ အာဟာရဓါတ္ေတြကို အဓိက သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓါတ္ေတြကို အဆုတ္ကို ျပန္လည္ သယ္ယူေပးျပန္တယ္။

ေသြးဥမႊားက အေသးငယ္ဆံုး ေသြးဆဲလ္ေလးေတြပါ။ ေသြးပမာဏရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ၇ ရာခိုင္ႏွဳန္းအထိဟာ ေသြးဥမႊားေလးေတြပါ။ ေသြးဥမႊားေတြက ဒဏ္ရာ အနာတရျဖစ္တဲ့အခါမွာ ေသြးခဲေစၿပီး ေသြးယိုထြက္ျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။

ေသြးရည္ၾကည္က ေစးကပ္ကပ္ရိွလွတဲ့ အ၀ါေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ အရည္ေလးပါ။ ေသြးပမာဏ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၅၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ ေသြးရည္ၾကည္ေတြပါ။ ေသြးရည္ၾကည္ထဲမွာ ေရဓါတ္၊ ဆားဓါတ္နဲ႕ ပရုိတင္းဓါတ္ေတြ ေပါင္းစပ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ေသြးရည္ၾကည္ရဲ႕ ၉၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ေရေတြပါ။ က်န္တဲ့ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ဟိုမုန္းဓါတ္ေတြ၊ ဆားဓါတ္နဲ႕ ပရိုတင္းဓါတ္ေတြေပါ့။

ေသြးနီဥဟာ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရက္ေပါင္း ၁၂၀ အထိ သက္တမ္းရိွပါတယ္။

ေသြးနီဥကို သာမာန္အေျခအေနမွာ ၄၂ ရက္တိတိ သိုေလွာင္ထားလို႕ရပါတယ္။

ေအးခဲထားတဲ့ ေသြးနီဥေတြဆိုရင္ ၁၀ ႏွစ္နဲ႕ အထက္ သိမ္းထားလို႕ရပါတယ္။

ေသြးဥမႊားကေတာ့ ၅ ရက္အတြင္း အသံုးျပဳရပါတယ္။

ေသြးဥမႊားကို ေသြးကင္ဆာနဲ႕ တျခားကင္ဆာေရာဂါေတြရဲ႕ ေသြးသြင္းကုသမွဳမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။

ေသြးရည္ၾကည္ဟာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ထိန္းတဲ့ေနရာမွာ ကူညီေပးပါတယ္။ ေသြးဆဲလ္ေတြ၊ ဟိုမုန္းဓါတ္ေတြ၊ အင္ဇိုင္းေတြကိုလည္း သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ေသြးခဲေစဖို႕အတြက္နဲ႕ ကိုယ္ခံအားစနစ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပရုိတင္းဓါတ္ကိုလည္း သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။

ေအးခဲထားတဲ့ ေသြးရည္ၾကည္ဟာ ၁ ႏွစ္တိတိ ထားလို႕ရပါတယ္။

လူရဲ႕ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးဥမႊားနဲ႕ ေသြးရည္ၾကည္ေတြကို ရိုးတြင္းျခင္ဆီကေန သဘာ၀အေလွ်ာက္ ထုတ္လုပ္ေပးတာပါ။